راهنمای تشخصیص سایز لاستیک

راهنمای سایز لاستیک و نحوه خواندن مشخصات آن

در این قسمت تصمیم داریم تا به طور کلی با مفهوم سایز لاستیک آشنا شویم. این مفهوم، به مجموعه ‌ای از مشخصات فنی و ابعاد تایر یک خودرو اشاره دارد که تعیین‌ کننده مطابقت آن با اندازه رینگ و ویژگی ‌های مختلف مربوط به آن است.

 سایز لاستیک معمولاً بر روی دیواره آن به شکل یک سری اعداد و حروف نوشته می‌‌شود و شامل اطلاعاتی مانند عرض یا پهنای تایر، نسبت ارتفاع به عرض یا فاق، نوع ساختار tire و اندازه رینگ یا قطر داخلی می باشد. رانندگان با کمک نوشته های روی تایر معمولا متوجه می شوند که دقیقا چه لاستیکی مناسب به ماشینشان بوده و یا چه نوعی منجر به عملکرد بهینه خودرو می شود. البته گاهی اوقات، افراد عامدانه به منظورهای گوناگون فاق های بلند یا کوتاه انتخاب می کنند. اما نکته مهم این است که، براساس قطر داخلی (رینگ)، لاستیک مناسب را انتخاب کنید تا درست سرجای خود قرار گیرد.

مفهوم اعداد روی لاستیک

روی تمامی تایرها یک سری عدد و حروف قرار گرفته است که مشخصات آن را به شما بیان می‌کنند. در ادامه تمام این اعداد را معرفی و توضیح دادیم:

• عدد اول عرض لاستیک است. این عدد به میلی‌متر بیان شده و نشان دهنده عرض مقطع لاستیک از دیواره به دیواره است.
• عدد دوم نسبت ارتفاع به عرض بوده که فاق لاستیک نیز معروف است. این عدد نسبت دیواره به عرض لاستیک را به صورت درصدی نشان می‌دهد. یعنی اگر اعدد 55 باشد، دیواره لاستیک 55 درصد از عرض است. هرچه این عدد کمتر باشد، دیواره لاستیک کوتاه‌تر بوده و خودرو ظاهری اسپرت پیدا می‌کند.
• عدد سوم قطر رینگ است. این عدد قطر داخلی لاستیک را به اینچ نشان می‌دهد. یعنی اگر عدد سوم 16 باشد، این لاستیک باید روی رینگ 16 اینچی نصب شود.
• عدد چهارم شاخص بار (Load Index) که ظرفیت تحمل وزن هر لاستیک را نشان می‌دهد. این اعداد در یک جدول استاندارد قرار می‌گیرند تا تحمل وزن هر لاستیک مشخص شود.

جدول شاخص بار استاندارد:

مهفوم حروف روی لاستیک

هر کلمه حک شده روی لاستیک یک معنی خاص دارد و یکی از ویژگی‌های تایر را توصیف می‌کند.

• حرف اول روی خودرو از چپ به راست کلاس خودرو است که نشان می‌دهد این تایر برای چه نوع خودرو ساخته شده است.
  • حرف P: این حرف نشان دهنده واژه PASSENGER CAR یا همان خودرو سواری می باشد.
  • حرف LT: این حرف بیانگر واژه LIGHT TRUCK خواهد بود که برای خودروهای بزرگ سبک مناسب هستند.
  • حرف ST: این حرف مخفف واژه SPECIAL TRAILER می باشد که برای تریلرهای پشت خودروهای بزرگ سبک، مناسب هستند.
  • حرف T: از این حرف برای موقعیت هایی استفاده می کنند که لاستیک یدکی بوده و برای استفاده موقت می باشد؛ این حرف مخفف واژه لاتین TEMPORARY خواهد بود.
  • حرف S و M: این حروف بیانگر مناسب بودن تایرها در شرایط بارانی یا برفی هستند.
  • MAX PRESS: این حرف بیانگر حداکثر توانایی لاستیک برای فشار باد بوده و عدد بعد از آن حاکی از اندازه این توانایی خواهد بود.
• حرف دوم نوع یا ساختار تایر است.
  • R: حرف R نشان می‌دهد که ساختار داخلی لاستیک از نوع رادیال است، که رایج‌ترین نوع لاستیک در خودروهای سواری امروزی است. در این نوع  ساختار، لایه‌های تقویتی لاستیک به‌صورت شعاعی نسبت به مرکز چرخ قرار گرفته‌اند که باعث دوام بیشتر و سواری نرم‌تر می‌شود.
  • B: حرف B نشان‌دهنده‌ی ساختار «بایاس تسمه‌ای» در لاستیک است. در این نوع ساختار، لایه‌های بافت (پلی‌استر یا نایلون) به‌صورت مورب و زاویه‌دار نسبت به مرکز تایر قرار گرفته‌اند و روی آن‌ها، تسمه‌هایی تقویتی (معمولاً از جنس فایبرگلاس یا فولاد) نصب شده است. این نوع تایر بیشتر در خودروهای کلاسیک یا ماشین‌آلات کشاورزی و صنعتی دیده می‌شود.
  • D: حرف D به ساختار «بایاس مورب» یا «Diagonal Bias» اشاره دارد. در این نوع لاستیک، لایه‌های داخلی به‌صورت مورب (زاویه‌دار) روی یکدیگر قرار می‌گیرند و بین لایه‌ها تسمه‌ای وجود ندارد. زاویه‌ی این لایه‌ها معمولاً بین 30 تا 40 درجه است و به‌صورت متقاطع از یک طرف تایر به طرف دیگر ادامه پیدا می‌کنند. تایرهای بایاس مورب انعطاف‌پذیری کمتری دارند، گرمای بیشتری تولید می‌کنند و معمولاً در سرعت‌های بالا عملکرد ضعیف‌تری دارند.
• حرف سوم روی لاستیک شاخص سرعت است. این حرف نشان می‌دهد لاستیک تا چه سرعتی می‌تواند بدون مشکل و ایمن عمل کند. جدول زیر چند حرف رایج در شاخص سرعت روی ماشین‌های سواری را نشان می‌دهد:

سایر اطل اعات روی لاستیک

علاوه بر موارد بالا، ممکن است اطلاعات دیگری هم روی لاستیک درج شده باشد:

• DOT: کد سازمان حمل‌ونقل آمریکا که شامل اطلاعاتی درباره کارخانه تولید، کشور سازنده و تاریخ تولید لاستیک است.
• تاریخ تولید (مثلاً 4923): چهار رقم آخر نشان‌دهنده هفته و سال تولید است. مثلاً 4923 یعنی هفته 49 از سال 2023.
• علامت M+S: نشان‌دهنده قابلیت استفاده در شرایط گلی یا برفی (Mud + Snow) است.
• کد ECE یا E-mark: نشانه‌ای از تاییدیه استاندارد اروپاست که روی برخی لاستیک‌های خارجی حک می‌شود.

روش ‌ه ای تشخیص سایز لاستیک خودرو شما

روش های تشخیص سایز لاستیک گوناگونی وجود دارد که به کمک آن می توانید به این اطلاعات مهم دست پیدا کنید. یکی از رایج ترین روش ها، بررسی اطلاعات روی دیواره خود تایر است، اما به غیر از آن  با استفاده از روش های دیگری نیز می توان به این اطلاعات مهم دست پیدا کرد. متخصصین در این حوزه، می توانند شما را در انتخاب بهتر یاری دهند ولی همیشه پیدا کردن یک متخصص حرفه ای خبره کار سختی خواهد بود. ما اینجا هستیم تا به عنوان یک متخصص باتجربه، شما را با روش های مختلف تشخیص سایز تایر آشنا کنیم. در ادامه این روش ها به طور کامل توضیح داده شده است.

• بررسی مشخصات لاستیک

بررسی مشخصات لاستیک به این صورت است که، بر روی دیواره تایر خودرو، اطلاعات مهمی به صورت یک سری اعداد و حروف نوشته شده است. این اطلاعات به شما کمک می‌ کند تا دقیقا سایز لاستیک را تشخیص دهید. این مشخصات شامل عرض تایر با واحد اندازه گیری میلی متر، فاق یا نسبت ارتفاع به پهنا به صورت درصدی، و قطر داخلی آن یا اندازه رینگ به واحد اندازه گیری اینچ می باشد. لازم به ذکر است که از چپ به راست و به ترتیب باید این اطلاعات را خواند. درآخر، بررسی دقیق این اطلاعات به شما امکان خواهد داد تا از خرید نوع نامناسب و مشکلات احتمالی ناشی از آن در رانندگی جلوگیری کنید.

• بررسی برچسب درب سمت راننده

با بررسی برچسب درب سمت راننده به راحتی می توان به اطلاعات مهمی دست پیدا کرد. این برچسب به عنوان یک راهنمای سریع عمل می‌ کند و اطلاعات مهمی از جمله استاندارد سایز لاستیک، فشار باد توصیه ‌شده و حتی اطلاعاتی درباره تایرهای جایگزین برای شرایط مختلف جاده ‌ای را عنوان می کند. در این قسمت نیز اعداد را باید از چپ به راست بخوانید و براساس شرایط استاندارد تعیین شده از سوی سازنده خودرو، اقدام به خرید تایر نمایید.

• بررسی دفترچه راهنما

یررسی دفترچه راهنما یکی از مطمئن ترین روش هایی است که با کمک آن قادر خواهید بود تا به هر اطلاعات مهمی از جمله سایز لاستیک، دست پیدا کنید. در بخش تایر این دفترچه اطلاعاتی چون: شاخص بار، سرعت مجاز و اندازه استاندارد آن ها بیان شده است. حتی برای آگاهی از سایز تایر های جایگزین نیز، می توانید از این دستورالعمل کمک بگیرید. به طورکلی، استفاده از چنین اطلاعاتی باعث خواهد شد تا عملکرد خودرو شما بهینه تر شده و به سایر قطعات داخلی آن فشاری وارد نشود.

• کمک گرفتن از افراد متخصص

اگر همچنان با این روش های گفته شده موفق به پیدا کردن اطلاعات سایز لاستیک نشدید، بهتر است تا با کمک گرفتن از افراد متخصص به اطلاعات دقیق دست پیدا کنید. کارشناسان باتجربه در این مراکز اطلاعات دقیق فنی دارند و به همین ترتیب می‌ توانند به راحتی شماره مناسب لاستیک برای خودرو شما را تعیین نمایند. آن‌ها با بررسی مشخصات خودرو از جمله مدل، سال ساخت، نوع کاربری و حتی سبک رانندگی شما، سایز تایری را پیشنهاد خواهند داد که نه تنها با رینگ خودرو مطابقت داشته، بلکه بهترین عملکرد و ایمنی را نیز به ارمغان بیاورد. علاوه بر این، این افراد باتجربه قادر هستند تا با ارائه مشاوره ‌های لازم درباره انتخاب شاخص بار و سرعت مناسب بهترین تایر مناسب در هر شرایطی به شما پیشنهاد دهند.

• اندازه گیری سایز تایر با استفاده از متر نواری

در آخر با اندازه گیری سایز تایر با استفاده از متر نواری می توانید اندازه دقیق لاستیک های ماشینتان را متوجه شوید. به این صورت که: در ابتدا پهنای آج لاستیک را از لبه داخلی تا لبه بیرونی آن اندازه‌ گیری کنید و سپس، متر نواری را در مرکز تایر قرار دهید و قطر داخلی رینگ را از یک لبه تا لبه دیگر اندازه‌گیری نمایید. حالا برای تعیین ارتفاع فاق، متر را از لبه رینگ تا نقطه ‌ای که آج شروع می‌ شود، قرار داده و مقدار به دست آمده را یادداشت کنید. درنظر داشته باشید که قبل از انجام این روش، tire ها به درستی تنظیم باد شده باشند و درست درجای خود نصب شده باشند. با بررسی سایز لاستیک مناسب برای خودرو خود می‌توانید بهترین لاستیک را انتخاب نمایید.

جدول سایز لاستیک انواع خودرو

شناخت سایز دقیق لاستیک برای هر خودرو یکی از اولین قدم‌ها در خرید لاستیک جدید است. اگرچه دفترچه راهنما بهترین مرجع است، اما آشنایی با سایز لاستیک خودروهای رایج می‌تواند انتخاب را سریع‌تر و راحت‌تر کند. در جدول زیر، سایز استاندارد تعدادی از خودروهای محبوب بازار ایران آورده شده است. توجه داشته باشید که برخی خودروها ممکن است با رینگ‌های متفاوت عرضه شده باشند و در نتیجه، چند سایز مختلف برای آن‌ها قابل استفاده باشد.

نکته: زمانی که میخواهید رینگ خودرو با مدل‌های اسپرت یا غیر استاندارد نصب کنید، ممکن است سایز لاستیک شما تغییر کند. برای همین قبل خرید، بهتر است با متخصصین مشورت شود.

اهمیت سایز لاستیک بر عملکرد خودرو

• مصرف سوخت: هرچه لاستیک پهن‌تر باشد، مقاومت غلتشی آن بیشتر می‌شود و همین موضوع می‌تواند مصرف سوخت را افزایش دهد. از طرف دیگر، لاستیک‌های باریک‌تر معمولاً مصرف کمتری دارند اما ممکن است چسبندگی کمتری ایجاد کنند.
• هندلینگ و ترمزگیری: سایز مناسب لاستیک تأثیر زیادی بر دقت فرمان‌پذیری و کیفیت ترمز دارد. لاستیک‌های پهن‌تر معمولاً چسبندگی بهتری به سطح جاده دارند و در پیچ‌ها عملکرد بهتری نشان می‌دهند، اما ممکن است فرمان را کمی سفت‌تر کنند.
• راحتی رانندگی: لاستیک‌هایی با دیواره بلندتر (فاق بیشتر) ضربه‌گیری بهتری دارند و سواری نرم‌تری فراهم می‌کنند. در مقابل، فاق کوتاه ممکن است باعث حس خشکی در رانندگی شود، به‌ویژه در جاده‌های ناهموار.
• دوام و سایش لاستیک: استفاده از سایز نامناسب می‌تواند باعث سایش غیریکدست لاستیک و کاهش عمر مفید آن شود. سایز درست، علاوه بر افزایش دوام، از آسیب به سیستم تعلیق و فرمان نیز جلوگیری می‌کند.

سوالات متداول درباره سایز لاستیک

سایز لاستیک را از کجا بفهمم؟

روی دیواره لاستیک فعلی یا در دفترچه راهنمای خودرو، سایز دقیق درج شده است. همچنین روی ستون درِ راننده هم معمولاً برچسب اطلاعات لاستیک وجود دارد.

آیا می‌توانم سایز لاستیک را تغییر دهم؟

در برخی موارد بله، اما باید با مشورت متخصص و در محدوده‌ی مجاز خودرو باشد تا به تعلیق یا سیستم فرمان آسیب نرسد.

اگر لاستیک پهن‌تری نصب کنم چه می‌شود؟

چسبندگی و کنترل خودرو بیشتر می‌شود، ولی مصرف سوخت بالا می‌رود و احتمال تماس با گلگیر یا سخت شدن فرمان وجود دارد.

فاق بلند بهتر است یا کوتاه؟

فاق بلند راحتی بیشتری دارد و ضربه‌گیری بهتری دارد، در حالی که فاق کوتاه ظاهر اسپرت‌تری دارد اما سواری خشک‌تری ایجاد می‌کند.

سایز متفاوت در جلو و عقب اشکالی دارد؟

در خودروهای خاص (مانند اسپرت یا دیفرانسیل عقب)، این کار متداول است، اما برای خودروهای معمولی توصیه نمی‌شود مگر با نظر و تایید یک کارشناس انجام شود.

آیا می‌توان از سایز مشابه اما با فاق یا رینگ متفاوت استفاده کرد؟

در برخی شرایط خاص بله، ولی باید اطمینان حاصل کنید که قطر کلی تایر تغییر زیادی نکند؛ در غیر این صورت کیلومترشمار و هندلینگ تحت تأثیر قرار می‌گیرد.